Peranan Maharaja Jepun Dalam Menghadapi Kuasa Barat Pada Abad Ke-19
Pengenalan
Jepun merupakan sebuah negara yang
terletak di kawasan Asia Timur. Pada abad ke-19, Jepun telah diperintah oleh
dua kepimpinan iaitu pemerintahan Shogun Tokugawa dan Meiji. Seperti yang
diketahui, pada awal zaman pemerintahan Shogun Tokugawa, dasar tutup pintu atau
dasar isolasi telah diamalkan oleh Jepun. Dasar tutup pintu yang dilakukan oleh
Jepun adalah cara pemerintah Jepun dalam menghadapi barat dan mengelakkan
campur tangan serta kemasukkan pengaruh-pengaruh luar, serta menghalang
kemasukkan pedagang-pedagang luar ke negara mereka. Namun, kedatangan barat ke
tanah matahari terbit telah merubah segalanya dengan perjanjian Kanagawa yang
mengikat negara Jepun dengan barat bagi kepentingan barat. Selepas runtuhnya
kepimpinan Shogun Tokugawa, Pemerintahan yang seterusnya iaitu Meiji merupakan
pemerintahan yang bertujuan dalam mengembalikan maharaja kepada kedudukannya
yang sebenar sebagai ketua masyarakat Jepun yang tertinggi namun didominasi
oleh samurai muda dari suku kaum Satsuna dan Choshu atau Oligarki Satsuma-Cho
yang bertugas sebagai penasihat Meiji. Pemimpin-pemimpin baru Meiji menyedari
bahawa Jepun tidak akan dapat menandingi kuasa-kuasa imperialisme Barat. Mereka
menyedari bahawa satu-satunya cara untuk mengatasi ancaman ini ialah dengan
mewujudkan sebuah negara moden yang mempunyai kuasa tentera yang kuat dan
tujuan utama kerajaan baru tersebut ialah “Fukoku Kyohei” yang bermaksud sebuah
negara yang kaya dan tentera yang kuat. Pemimpin-pemimpin Meiji dengan teliti
telah menggubal suatu dasar modenisasi yang tertumpu terutamanya ke atas
penyerapan teknologi, pengetahuan, institusi barat secara besar-besaran. Jepun
telah menjadikan tamadun Barat sebagai asas bagi modenisasikan Jepun yang
merangkumi pembentukan semula secara besar-besaran dalam aspek
institusi-institusi politik, ekonomi dan sosial dalam membina Jepun sebagai
sebuah negara yang kukuh.
Latar Belakang
Jepun merupakan sebuah negara yang
terletak di kawasan Asia Timur. Jepun atau Nihon (Nippon) yang dikenali sebagai
Tanah Matahari Terbit. Jepun juga merupakan sebuah negara yang dikelilingi
pulau-pulau. Hal ini bertepatan mengatakan bahawa Jepun memiliki lebih dari
3,000 pulau yang terletak di pesisir Lautan Pasifik di timur benua Asia.
Kepulauan Jepun yang besar terdiri daripada Honshu, Kyushu, Shikoku, Hokkaido
serta Kepulauan Ryukyu yang berada di selatan Kyushu. Sekitar 70% hingga 80%
dari wilayah Jepun terdiri dari kawasan pergunungan yang berhutan-hutan. Bagi
penduduk asal Jepun:
“The origins of the Japanese people are not known for
certain, but most students of their history believe that they are mixed
ancestry which includes a strong strain of immigrants from northern parts of
the Asia mainland and a perhaps less dominant strain from coastal regions of
southeast Asia or less probably, from Indonesia or Polynesia”.
Mengikut teori-teori yang diketahui
umum, orang Jepun yang mula-mula menduduki kepulauaan Jepun adalah dari Selatan
melalui Pulau Farmosa dan Ryukyu, tetapi bukti-bukti dari segi kaji purba
menunjukkan dengan jelas bahawa kebanyakan daripada orang Jepun yang mula-mula
sampai ke Jepun adalah melalui Korea. Jepun telah melalui beberapa era
pemerintahan yang dimulai dengan era Yayoi dan diikuti oleh Kofun, Asuka
(552-710 masihi), Nara (710-794 masihi), Hein (794-1185 masihi), Kamakura
(1185-1333 masihi), Muramochi (1568-1600 masihi), diikuti Shogun Tokugawa
(1603-1867 masihi) dan pemerintahan terakhir iaitu Meiji (1868-1912 masihi).
Berfokuskan pada pebincangan yang meliputi abad ke-19, pemerintahan yang
terlibat dalam perbincangan ini menfokuskan kepada pemerintahan Shogun Tokugawa
dan Meiji.
Shogun Tokugawa ( 1603- 1867 Masihi)
Keshogunan Tokugawa atau Keshogunan
Edo (Edo Bakufu ) 1603- 1867 merupakan pemerintahan diktator militer feudalisme
di Jepun yang dirikan oleh Tokugawa Ieyasu dan secara turun temurun dipimpin
oleh keluarga Shogun Tokugawa. Shogun Tokugawa telah memerintah Jepun selama
264 tahun dan mempunyai seramai 15 pemerintah. Pemerintahan dimulai oleh Ieyasu
(1603-1616 masihi), diikuti oleh Hidetada (1616-1623 masihi), Iemitsu (1623-1651
masihi), Ietsuna (1651-1680 masihi), Tsunayoshi (1680-1709 masihi), Ienobo
(1709-1713 masihi), Ietsugu (1713-1716 masihi), Yoshimune (1716-1754 masihi),
Ieshige (1754-1760 masihi), Ieharu (1760-1786 masihi), Ienari (1786-1837
masihi), Ieyoshi (1837-1853 masihi), Iesada (1853-1858 masihi), Iemochi (
1858-1866 masihi) dan pemerintah Shogun Tokugawa adalah Hitsubashi Keiki
(1866-1867 masihi). Keshogunan Tokugawa memerintah dari Istana Edo hingga
Restorasi Meiji bermula pada tanggal 24 Mac 1603 dengan pengangkatan Tokugawa
Ieyasu sebagai Sei-I Taishōgun dan berakhir ketika Tokugawa Yoshinobu pada 9
November 1867.
Dasar Tutup Pintu (Shogun Tokugawa)
Seperti mana yang kita ketahui, pada
awal zaman pemerintahan Shogun Tokugawa, dasar tutup pintu atau dasar isolasi
yang bermaksud pemencilan telah diamalkan oleh Jepun. Dasar pintu tertutup
merupakan satu dasar pemerintahan atau isolasi yang dilakukan bagi mengelakkan
campur tangan serta kemasukkan pengaruh-pengaruh luar malah dalam banyak
keadaan menghalang kemasukkan pedagang-pedagang luar ke negara mereka.
Hal ini merujuk kepada negara Jepun yang tidak mahu mengadakan hubungan
diplomatik dan perdagangan dengan negara luar. Pada zaman pemerintahan Shogun
Tokugawa, Jepun melaksanakan dasar pemencilan daripada dunia luar dan
dilaksanakan selama 200 tahun. Pada hal yang sebenarnya, Jepun pada abad ke 17
telah memajukan perdagangan asing, yang mana saudagar-saudagar Jepun
sangat digalakkan mengadakan hubungan perdagangan dengan China dan
negara-negara lain. Sehinggalah pada tahun 1603, Jepun telah mengambil
keputusan secara mendadak dengan menutup perdagangan ini daripada dunia luar.
Salah satu sebab mengapa Jepun tidak
mahu bekerjasama dengan negara luar adalah kerana pemerintah Jepun
melihat pergelutan antara saudara yang melibatkan orang - orang asing
tersebut yang mana orang-orang Belanda dan Inggeris melawan orang- orang
Sepanyol dan menimbulkan perkelahian antara satu sama lain di perairan
Jepun. Hal ini menimbulkan kebimbangan di kalangan para pemerintah Jepun
kerana mereka cuba untuk mendatangkan kekacauan di Perairan Jepun yang boleh
mengundang kepada peperangan. Berikutan perkara tersebut, orang-orang Jepun
dilarang keluar daripada Jepun dan hanya pembinaan kapal-kapal kecil sahaja
yang dibenarkan untuk menjalankan aktiviti perdagangan di perairan Jepun.
Kedatangan Barat Ke Tanah Matahari Terbit
Kedatangan Komoder Perry yang mewakili
Amerika Syarikat telah datang ke Jepun pada 8 Julai dengan tujuan ingin
mengadakan hubungan diplomatik bagi kepentingan hubungan perdagangan dengan
Jepun. Keinginan ini adalah disebabkan faktor perkembangan pesat dalam
perusahaan menangkap ikan paus di lautan, perusahaan melombong emas di
California, perkembangan perdagangan Amerika Syarikat dengan China dan
kemajuan dalam bidang pelayaran. Kapal-kapal nelayan asing sering
memasuki kawasan perairan Jepun dan anak-anak kapal sering mendapatkan
perlindungan di pantai Jepun. Selain itu, kapal-kapal dagang Amerika Syarikat
juga menggunakan lautan Pasifik dalam perdagangan dengan China. Hal ini
menyebabkan memerlukan pelabuhan persinggahan untuk mendapatkan bekalan arang
batu. Atas sebab berikut Amerika Syarikat telah menghantar wakilnya iaitu
Komoder Perry yang merupakan angkatan tentera laut untuk membincangkan mengenai
hubungan diplomatik.
Ketegasan Pihak Barat
Sejak awal tahun 1844 lagi, Raja
Belanda telah menasihatkan Bakufu supaya menghentikan dasar pemencilannya.
Namun, Bakufu tidak berbuat demikian dan tetap dengan pendiriannya. Hal ini
bertepatan dengan slogan Shogun Tokugawa iaitu “revere the Emperor, expel the
barbarians!” atau dalam bahasa Jepunnya sonnojoi. Pada 18 Julai,
kemunculan Komodor Mathew Perry bersama dengan kapal perang beliau telah
menimbulkan perasaan bimbang dan gelisah dalam kalangan pemerintah-pemerintah
Jepun dan para cendiakiawan yang takut akan Imperialisme Barat.
Komodor Mathew Perry menjelaskan
kepada Bakufu bahawa beliau mengharapkan maklumbalas apabila kembali semula
pada tahun berikutnya dengan angkatan yang besar. Ancaman terhasil apabila Komodor
Perry kembali ke Jepun dalam bulan Februari 1854. Angkatan tentera Komoder
Perry yang mengandungi empat buah kapal perang memasuki Telok Yedo dan mendarat
di Teluk Uraga dan pada 13 februari 1854 disusuli dengan angkatan perang yang
lebih besar. Komoder Perry membawa surat daripada Presiden Fillmore bagi
mendesak Jepun supaya mengadakan hubungan dengan Amerika Syarikat. Jepun risau
jika permintaan Komoder Perry tidak dipenuhi, nasib Jepun akan sama seperti
China. Justeru, kekuatan Amerika Syarikat dari segi ketenteraan memaksa Shogun
Tokugawa mengadakan hubungan dengan mereka. Akibat keadaan yang mendesak,
Shogun Tokugawa menandatangani perjanjian dengan Amerika Syarikat pada 31 Mac
1854 tanpa menghadapi kesulitan dan pertumpahan darah.
Dasar Buka Pintu (Shogun Tokugawa)
Dasar buka pintu Jepun merupakan satu
dasar di mana Jepun perlu menerima kuasa luar untuk memasuki Jepun terutamanya
dalam pasaran perdagangan Jepun. Hal ini kerana sebelum ini jepun tidak
membenarkan mana-mana kuasa asing memasuki kawasannya kerana Jepun mengamalkan
ekonomi sara diri dengan menumpukan dalam bidang pertanian sebagai sumber
kehidupan. Seterusnya, perjanjian Kanagawa telah menjadi asas penting dalam
membuka peluang kepada kuasa-kuasa Barat yang lain untuk mengadakan hubungan
diplomatik dengan Jepun. Tindakan yang diambil oleh Keshogunan Tokugawa ini
telah menyebabkan Jepun terpaksa menerima kemasukan pengaruh Barat sama ada
dalam sistem ekonomi mahupun pentadbiran.
Perjanjian Kanagawa diambil sempena
nama sebuah kampung yang terletak di Yokohama. Perjanjian Kanagawa 1854 yang
dimeterai antara Jepun dan Amerika Syarikat menandakan bermulanya dasar buka
pintu Jepun dengan kuasa luar dan perjanjian ini menjadi asas kepada pembukaan
perjanjian yang lain. Antara syarat Perjanjian Kanagawa ialah dua buah
pelabuhan akan dibuka, iaitu Shimoda dan Hokadate. Amerika Syarikat juga
dibenarkan melantik seorang konsul di Shimoda. Jepun juga menjamin
keselamatan anak kapal Amerika Syarikat yang terlantar di perairan Jepun dan
Amerika Syarikat dan diberi layanan baik “ mostfavered nation”.
Jepun telah menamatkan dasar tutup
pintu dan merupakan permulaan kepada dasar buka pintu kepada Barat. Selepas
perjanjian ini pada tahun 1854, Laksamana Sir James Stirling yang mewakili
British telah menandatangani Perjanjian Nagasaki. Melalui perjanjian ini
British telah mendapat kemudahan perdagangan di Hakodate dan Shimoda.
Pada tahun 1855 pula, Russia melalui Laksamana Putyyatin telah menandatangani
Perjanjian Shimoda dengan Jepun. Antara isi perjanjiannya, pulau-pulau Kuril
termasuk Etorufu diserahkan kepada Russia, pelabuhan Nagasaki, Shimoda dan
Hokadate dibuka kepada Russia serta Pulau Sakhalin tetap menjadi milik bersama
antara Russia dengan Jepun. Pada tahun 1856, Belanda telah menandatangi perjanjian
dengan Jepun di Nagasaki.Belanda juga diberi kebenaran berdagang di
pelabuhan-pelabuhan Jepun.
Pada tahun 1858, Amerika Syarikat
telah berjaya mengadakan perjanjian Jepun.Townsend Harris telah menjadi wakil
kerajaan Amerika Syarikat telah menandatangani Perjanjian Edo. Melalui
perjanjian ini lima buah lagi pelabuhan Jepun dibuka kepada Amerika Syarikat
iaitu Hyogo, Hakodate, Kanagawa, Nagasaki dan Nugata. Hak asasi bagi kes-kes
civil dan jenayah hendaklah diberikan kepada semua orang Amerika.Cukai-cukai
kastam hendaklah ditetapkan mengikut persetujuan bersama.
Melalui perjanjian tersebut, Jepun
menceburi bidang ekonomi komersial. Hal ini demikian kerana berlakunya
perdagangan dengan negara-negara barat akibat pembukaan pelabuhan-pelabuhan
Jepun. Kemajuan dalam bidang ekonomi menyebabkan lahirnya syarikat-syarikat
besar dari golongan zaibatsu yang memajukan ekonomi Jepun.
Shogun Tokugawa di Ambang Kejatuhan
Kesan daripada Perjanjian Kanagawa,
muncul gerakan pemberontakan bagi menggulingkan Tokugawa yang diketuai oleh
kaum-kaum seperti Satsuma, Chosu, Toza dan Hizen. Mereka menentang Shogun
kerana ingin merebut jawatan Shogun selain mengembalikan kekuasaan Meiji. Bagi
membolehkan mereka berkuasa, mereka telah menyokong maharaja yang selama
ini telah ditindas oleh pihak Shogun. Mereka turut bersatu dengan golongan
bangsawan Kyoto serta golongan saudagar yang anti-Tokugawa terutama di Bandar
Osaka. Mereka juga telah menggunakan alasan penerimaan Shogun Tokugawa terhadap
orang asing seperti Amerika, Belanda dan Perancis untuk mendapatkan sokongan
maharaja dan rakyat Jepun.
Antara peristiwa penting yang
dilakukan ialah pembunuhan terhadap seorang Inggeris oleh puak Satsuma.
Hal ini menambahkan lagi keretakan hubungan antara Shogun Tokugawa dengan pihak
Inggeris sekali gus menyebabkan kejatuhan pemerintah ini. Pada tahun
1862, sekumpulan kecil orang British berkuda telah melanggar adat tertib Jepun
dengan menyeberangi jalan raya berdekatan Yokohama melintasi angkatan Shimudzu
Idzumi, Daimyo dari Satsuma dan pengiring-pengiringnya semasa mereka melalui
jalan yang sama dalam perjalanan pulang dari Edo. Ini telah mengundang
kemarahan puak-puak tersebut kerana sudah menjadi kebiasaan dan adat Jepun
bahawa mereka akan memberi keutamaan perjalanan kepada Daimyo terlebih
dahulu. Oleh itu, pegawai peribadi Daimyo telah diarahkan untuk membunuh
salah seorang pelawat tersebut iaitu C.L.Richardson manakala dua lagi pelawat
tersebut cedera parah. Peristiwa tersebut membangkitkan lagi kemarahan pihak
British. Pihak British kemudiannya mengemukakan tiga tuntutan ganti rugi.
Mereka menuntut supaya samurai yang melakukan pembunuhan tersebut ditangkap dan
diserahkan kepada pihak British, tuntutan ganti rugi sebanyak $100,000 daripada
kerajaan Jepun dan tuntutan sebanyak $25,000 daripada puak Satsuma.
Dalam masa yang sama, keadaan makin
bertambah buruk apabila puak Choshu pula mencetuskan kekacauan di Kyoto dan
terus-terusan mendesak supaya semua perjanjian yang telah dibuat dengan pihak
barat pada ketika itu hendaklah dimansuhkan. Pada 26 Jun 1863, daimyo
dari Choshu telah memulakan gerakan dengan menyerang kapal-kapal Amerika,
Perancis dan Belanda di Selat Shimonoseki dengan tujuan untuk menutup Laut
Pendalaman kepada kapal-kapal Barat. Amerika telah bertindak
menyerang balas pada 16 Julai apabila kapal-kapal Wyoming (Amerika) memusnahkan
kedua-dua buah kapal Choshu sementara orang Perancis pula telah memusnahkan
sebuah perkampungan kecil dan beberapa meriam pertahanan pantai puak Choshu.
apabila tuntutan mereka tidak dilayan oleh puak Satsuma, British
mengambil keputusan untuk menyerang Kagoshima (ibu kota kaum Satsuma) dalam
bulan Ogos 1863, yang telah memberi kesan kerosakan dan kerugian yang besar ke
atas bandar tersebut. Oleh itu, puak Satsuma terpaksa bersetuju untuk
menjelaskan tuntutan ganti rugi British. Manakala bagi puak Chosu pula,
British telah bertindak berlayar ke Yokohama pada bulan Ogos 1864 menuju ke
Choshu. Tujuannya adalah untuk meruntuhkan pertahanan kaum Chosu.
Kaum Choshu ternyata tidak mampu untuk menghadapi angkatan laut berikat British.
Dalam tahun 1867, kedudukan Tokugawa
benar-benar tergugat apabila Daimyo Toza telah mengirim surat dan disokong oleh
suku kaum lain yang mendesak supaya Shogun Tokugawa meletakkan jawatan dan
mencadangkan supaya maharaja melantik Shogun yang baru. Kejatuhan Keshogunan
Tokugawa juga disokong oleh Barat apabila negara Barat akhirnya sedar bahawa
segala kekuasaan terletak di tangan Maharaja Jepun sendiri. Oleh itu,
pada tahun 1866, Sir Harry Parkes (Menteri Inggeris) sedia berunding dengan
Maharaja. Pihak Barat akan bersetuju menarik balik hukuman yang dikenakan
kepada kaum Choshu sekiranya Maharaja bersetuju untuk mengadakan
perjanjian. Melihat kepada keadaan politik yang tidak stabil pada masa
itu, Shogun Hitosubashi Keiki yang baru dilantik menggantikan Shogun Iemochi
telah bersetuju untuk meletakkan jawatan sekali gus menyerahkan segala urusan
pentadbiran kepada Maharaja Mutshushito yang turut dikenali sebagai Maharaja
Meiji.[14] Penyerahan kuasa ini berlaku pada 19 November 1867 menjadi
titik tanda kepada kebangkitan Maharaja Meiji.
Pemerintahan Meiji
Pemerintahan Meiji yang berlangsung
selama 44 tahun bermula dari 1868 hingga 1912 merupakan satu era yang penting
dalam sejarah Jepun. Ia juga dikenali sebagai era pemulihan Meiji di mana
bermulanya pemodenan baru yang dilakukan setelah Jepun mengamalkan dasar tutup
pintu selama hampir 200 tahun semasa pemerintahan Shogun Tokugawa.
Pemerintahan Meiji bertujuan untuk mengembalikan maharaja kepada kedudukannya
yang sebenar sebagai ketua masyarakat Jepun yang tertinggi. Walaubagaimanapun,
kepimpinan kerajaan baru telah didominasi oleh samurai muda dari suku kaum
Satsuna dan Choshu atau Oligarki Satsuma-Cho yang bertugas sebagai penasihat
Meiji. Pemimpin-pemimpin samurai ini berasal dari kawasan-kawasan
penguasaan feudal atau Han suku kaum Satsuma, Choshu, Tosa dan Hizen. Diantara
mereka termasuk Okubo, Saigo, Matsukata Masayoshi dan Kuroda (dari Satsuma),
Kido, Ito, Inone, Yamagata Aritomo dan Katsura (dari Choshu); Okuma (dari
Hizen) dan Itagaki Taisuke (dari Toza). Pemimpin-pemimpin baru Meiji juga
termasuk Saionji Kimmochi, seorang bangsawan dari Kyoto.
Pembaharuan Meiji
Pemimpin-pemimpin baru Meiji menyedari
bahawa Jepun tidak dapat menandingi kuasa-kuasa imperialisme Barat. Oleh yang
demikian, mereka menyedari satu-satunya cara untuk mengatasi ancaman ini ialah
dengan mewujudkan sebuah negara moden yang mempunyai kuasa tentera yang kuat.
Oleh itu, tujuan utama, kerajaan baru ialah “Fukoku Kyohei”(sebuah negara yang
kaya dan tentera yang kuat).
Bagi mencapai hasrat tersebut, pemimpin-pemimpin
Meiji dengan teliti telah menggubal suatu dasar modenisasi yang tertumpu
terutamanya keatas penyerapan teknologi, pengetahuan, institusi barat secara
besar-besaran. Sehubungan dengan perkara ini, asas intelektual bagi pengaliran
dan penyerapan pengetahuan Barat telah disumbangkan oleh Fukuzawa Yukichi iaitu
salah seorang intelek moden teragung dalam sejarah Jepun. Fukuzawa Yukichi yang
telah melawat Eropah dan Amerika Syarikat telah menyebarkan tamadun Barat
sebagai asas bagi modenisasi dan mewujudkan Jepun sebagai sebuah negara yang
kukuh. Proses modenisasi ini merangkumi pembentukan semula secara besar-besaran
dalam aspek institusi-institusi politik, ekonomi dan sosial berdasarkan garis
panduan dari Barat. Perubahan-perubahan yang luas dan drastik ini menyebabkan
berlaku satu revolusi dalam masyarakat dan kerajaan Jepun.
Penghapusan Sistem Feudal
Perubahan mendadak yang boleh dilihat
melalui pembubaran atau lebih tepat dipanggil penghapusan terhadap sistem
feudal. Feudalisme boleh didefinisikan sebagai pentadbiran kerajaan tempatan
bukannya berpusat. Oligarki Meiji khususnya Kido, Okubo, Okurua dan Itagaki
Taisuke telah menyedari tentang kepentingan pemusatan kerajaan. Pada 3
Mac 1869, satu memorandum bersama yang meletakan tanah-tanah mereka di bawah
penguasaan Maharaja telah diserahkan. Pada Julai 1869, daimyo-daimyo lain
diperintahkan oleh kerajaan Meiji supaya menyerahkan kuasa tanah mereka kepada
kerajaanOligarki Meiji khususnya Kido, Okubo,Itagaki dan Okuma telah berjaya
mempengaruhi golongan daimo dari suku kaum Choshu, Satsuma, Tosa dan Hizen
supaya menyerahkan tanah mereka secara sukarela pada maharaja. Pada
mulanya, tanah-tanah yang telah diserahkan oleh semua daimo tidak berada dalam
kawalan terus maharaja. Sebaliknya, pembesar-pembesar feudal telah dilantik
sebagai Gabenor di dalam kawasan-kawasan penguasaan mereka sendiri. Namun, pada
29hb Ogos 1871, maharaja telah mengumumkan penghapusan semua tanah feudal.
Semua tanah menjadi hak milik diraja. Dengan penghapusan tanah-tanah
feudal ini, nagara Jepun telah dibahagikan kepada 45daerah-daerah (Ken) yang
diketuai oleh pagawai kerajaan pusat.
Menjelang akhir tahun 1870 ken sabagai
tambahan kepada bandar-bandar, tokyo, Kyoto dan Osaka. Dalam tahun 1872,
bilangan ken telah dikurangkan kepada 72 dan menjelang tahun 1890 hanya
terdapat 45 ken sahaja. Dengan ini maka berakhirlah daimyo-daimyo sebagai
pembesar feudal. Mereka ini kemudiannya diberi pembayaran dalam bentuk bon-bon
kerajaan atau bayaran beras sebanyak 100 koku atas persaraan
mereka. Seluruh pegawai Golongan samurai yang tidak mendapat
jawatan dalam jabatan-jabatan kerajaan telah mengalihkan tumpuan mereka
terhadap perniagaan di mana wang persaraaan yang diterima itu telah dijadikan
modal untuk mereka berniaga.
Penghapusan feudalisme memperkukuhkan
kedudukan Kerajaan Meiji Baru. Ia membolehkan Kerajaan mempunyai bidang kuasa
yang sepenuhnya keatas seluruh penduduk dan negara, selain dari meletakkan
hasil-hasil pendapatan bekas Han dibawah penguasaan Kerajaan Pusat. Ini memberi
jalan kearah mewujudkan sebuah negara moden. Pemimpin-pemimpin Meiji juga telah
menghapuskn sistem kelas yang terdiri dari golongan samurai, petani, petukang
dan saudagar dalam tahun 1871.
Pengukuhan Sistem Ketenteraan
Jepun memberi perhatian yang serius
terhadap pemodenan angkatan ketenteraan. Mereka sedar tentang keunggulan
kuasa-kuasa barat terutamanya dari segi organisasi tentera dan senjata. Oleh
sebab itu, bagi menandingi kuasa barat, negara Jepun harus mempunyai senjata
dan tentera yang moden. Maharaja Meiji telah meminta bantuan daripada pihak
British.Modenisasi angkatan tentera bermula dalam tahun 1870an.
Yamagata Aritomo dari Choshu pada tahun 1872, telah mengemukakan suatu usul
yang menyokong kuat tindakan kerajaan Meiji melakukan polisi kerahan tentera
dan polisi memodenkan angkatan tentera darat dan laut Jepun. Hal ini kerana
Yamagata dan rakan-rakan sejawat beliau telah memperdebatkan bahawa angkatan
tentera yang wujud sebanyak 20 batalion yang telah ditugaskan bagi menjaga
keamanan dalam negeri tidak berkeupayaan membalas sebarang tindakan luar yang
mengancam kedaulatan Jepun. Oleh yang demikian, mereka mendesak kerajaan Meiji
supaya melaksanakan suatu kerahan tenaga moden mengikut cara Barat. Pada bulan
Disember 1872, Jepun telah mengadakan undang-undang kerahan tentera kepada
pemuda-pemuda yang berusia 20 tahun yang terdiri dari Helmin atau rakyat biasa.
Mereka akan berkhidmat selama 12 tahun yang boleh di pecahkan kepada 3
tahun tetap dan 9 tahun sebagai simpanan.
Cara berperang juga di ajar oleh
pegawai tentera asing. Tentera Kebangsaan Jepun telah dibentuk pada tahun 1873
di mana anggotanya diambil dari segenap lapisan masyarakat. Pada tahun 1878,
Yamagata Aritomo telah menyusun semula pentadbiran angkatan tentera berpandukan
Jerman. Pada tahun yang sama, semangat ketenteraan telah ditiup didalam
sanubari rakyatnya bertujuan menanam semangat patriotisme, taat setia dan
mengikut perintah. Mereka juga telah mengesyorkan penubuhan
akademi-akademi tentera untuk melatih pegawai dan askar dan penubuhan sebuah
biro bekalan tentera untuk membekalkan mereka senjata-senjata ketenteraan.
Angkatan Tentera Laut Jepun juga telah mengalami perkembangan dan modenisasi
yang pesat. Kementerian Angkatan Laut telah ditubuhkan pada 1872. Menjelang
tahun 1873, Jepun mempunyai 17 buah kapal perang yang setanding dengan kapal
perang Amerika Syarikat. Pada tahun 1876, kapal laut besar telah di beli dari
Britain dan ini dapat menguatkan lagi kekuasaan Tentera Laut Jepun. Sementara
itu, pegawai tentera laut dari British di ambil sebagai jurulatih Tentera Laut.
Kemudian dalam tempoh setahun sahaja
iaitu pada tahun 1875, 2 buah kapal api telah dibina. Menjelang tahun 1874
pula, kerajaan Meiji mempunyai 28 buah kapal moden dengan jumlah isipadu 57000
tan serta 24 buah anak-anak kapal perang dan torpedo. Proses modenisasi
angkatan tentera telah menelan perbelanjaan yang besar dan membebankan. Hampir
1/3 belanjawan negara adalah untuk perbelanjaan ketenteraan. Dari sini, dapat
kita lihat betapa kerajaan Meiji mementingkan kewujudan suatu angkatan tentera
yang moden dan berkuasa.
Kepentingan dan Kesedaran Pendidikan
Pendidikan memainkan peranan penting
untuk mencapai matlamat Maharaja Meiji. Ianya di anggap sebagai alat
tranfsormasi untuk merealisasikan impian Maharaja Meiji. Sehubungan dengan itu,
konsep pendidikan moden telah di beri pendedahan kepada pelajar-pelajar di
sekolah. Kementerian Pelajaran telah ditubuhkan pada awal 1871 dan
langkah-langkah telah diambil untuk mewujudkan sistem pendidikan yang seragam
di negara tersebut. Pada tahun 1872, satu undang-undang telah diadakan di
mana semua kanak-kanak yang berusia 6 tahun diwajipkan menerima pendidikan
selama 4 tahun. Menjelang tahun 1880, terdapat hampir 28 000 buah sekolah
rendah dengan lebih daripada 2 juta pelajar. Pada tahun 1886 pula, Mori Arinori
iaitu Menteri Pelajaran telah mengubal sistem pelajaran yang ada di mana
sekolah rendah adalah selama 8 tahun sementara sekolah menengah pula selama 4
tahun. Sekolah-sekolah tinggi terutama sekolah-sekolah teknikal peringkat
tinggi telah ditubuhkan meliputi bidang-bidang seperti perubatan, sains,
ketenteraan, pelayaran, pertanian, perdagangan, perikanan dan lain-lain.
Maharaja Meiji mengalakkan sistem
pelajaran moden. Namun, mereka tidak secara bulat-bulat menerima sistem
pendidikan barat. Matlamat dalam pendidikan adalah untuk melahirkan masyarakat
yang cintakan negara, menghargai nilai-nilai tradisi dan patuh kepada ketua.
Oleh itu, penduduk Jepun berjaya menerapkan kepentingan pendidikan kepada anak-anak
sekaligus mempercepatkan proses kemajuan negaranya. Kita dapat lihat dalam
sistem pelajaran pada masa itu sangat mementingkan subjek pengajaran sains dan
kejuruteraan. Buku-buku yang bermutu dalam bidang-bidang tersebut telah
diterjemahkan ke bahasa Jepun. Di samping itu, ramai tenaga pengajar dan
golongan profesional dan ahli akademik luar telah diambil dari Britain dan
Amerika Syarikat. Antara Professor yang terkenal ialah E. S. Morse dari
Harvard pada 1877 dan Ernest Fenoliosa dari Boston pada 1878. Kerajaan Jepun
telah menghantar ramai pelajar ke Eropah untuk mempelajari pelbagai ilmu
pengetahuan. Dalam tahun 1871 sahaja, terdapat kira-kira 54 orang pelajar telah
dihantar ke Britain untuk mempelajari aspek ketenteraan laut dan perkapalan
perdagangan, ke Jerman pula untuk mempelajari aspek tentera darat dan ilmu
perubatan dan tujuan Amerika pula mempelajari perkara-perkara mengenai
perdangan danekonomi.
Pusat-pusat pengajian tinggi di dalam
negeri telah ditubuhkan ekoran daripada kesedaran bahawa Jepun tidak boleh
bergantung hanya kepada pusat pengajian barat. Oleh itu, pada tahun 1877,
universiti yang pertama dan terkenal iaitu Universiti Diraja Tokyo telah
ditubuhkan. Universiti ini menyediakan sekolah latihan dalam perkhidmatan
awam dalam bahagian urusan pentadbiran, pusat pendidikan dan juga pusat
penyelidikan. Universiti ini menekankan pelajar-pelajarnya supaya mematuhi
hormat terhadap Maharaja dan negara. Pelajar-pelajarnya di ajar berdasarkan
sistem pendidikan barat dan menekankan pendidikan moral yang di sadur dari
etika Kung Fu Tze. Menjelang 1910, beberapa buah universiti diraja lain telah
ditubuhkan di Sapporo, Sendai, Kyoto dan Fukuoka. Selain sistem pelajaran
negera, sekolah-sekolah, maktab-maktab dan unievrsiti-universiti swasta juga
telah ditubuhkan. Dua univeristi persendirian yang terkemuka iaitu Universiti
Keio telah diasaskan oleh Fukuzawa Yukichi pada tahun 1858 dan Universiti
Waseda diasaskan oleh Okoma dalam tahun 1882.
Ekonomi
Sebaik sahaja Jepun memasuki era
pemerintahan Meiji, rancangan pemodenan dan proses perindustrian telah pon
dimulakan. Rancangan pemodenan dan perindustrian digembeleng melalui tiga
bentuk program yang dikenali sebagai Fukoku-kyohei (menjadikan Jepun sebagai
sebuah negara yang kaya dan mempunyai angkatan tentera yang kuat),
Shokusan-Kogyo (mengembangkan industry dan meningkatkan perniagaan) dan
Bumnmei-Kaika (membangunkan sebuah bangsa Jepun yang berkesedaran dan
bertamadun). Perkembangan Jepun dalam ekonomi boleh dilihat melalui
pembinaan kapal moden.
Pada tahun 1869, Maharaja Meiji telah
menetapkan keputusan bagi membina kapal-kapal moden bagi mengekalkan negara
Jepun sebagai sebuah Negara yang berpengaruh dan berkuasa. Pengumunan ini telah
dikeluarkan oleh Perdana Menteri Jepun melalui arahan yang bernombor 968. Pada
tahun 1870, pengumuman ini dijalankan sekali lagi untuk meningkatkan
pertumbuhan syarikat-syarikat perkapalan Jepun. Pengistiharan ini jelas
menunjukkan bahawa pemerintah Meiji mengutamakan dan menggalakkan perdagangan
luarnya. Pedagang-pedagang Barat seperti Amerika Syarikat, British, Perancis,
German dan lain-lain berlumba-lumba ingin mendapatkan konsesi perdagangan yang
terbuka luas di Jepun. Dasar terbuka ini telah menyebabkan pelabuhan-pelabuhan
utama seperti Tokyo, Osaka, Kyoto, Yokohama dan Nigata menjadi tumpuan
pertukaran perdagangan antarabangsa. Pemimpin Meiji juga turut membina kapal
perang bagi mengawal dan menjamin kedaulatannya daripada sebarang ancaman
daripada luar.
Selain itu, negara Jepun juga
menunjukkan perubahan dalam peningkatan industri perkilangan. Industri
perkilangan telah dipertingkatkan dengan kilang-kilang besi waja dan besi
keluli (industri berat) dan digunakan dalam pembinaan kapal, alat perang dan
limbungan kapal tentera laut di Yukusuka.Kilang-kilang besi tersebut telah di
bangunkan dengan meminjam modal daripada golongan-golongan kaya feudal Jepun.
Jepun menolak penglibatan modal dan pelabur asing serta kemampuan mereka
menggembeleng sumber dalam negeri pada awal proses pemodenan negara itu.
Hal ini dapat mengurangkan pergantungan Jepun terhadap negara barat.
Kilang-kilang itu juga telah di bangunkan dengan bertujuan memajukan
bidang ketenteraan Jepun dalam usaha penaklukan dan pertahanan. Pengetahuan
perlatan perang telah di serap dari barat dengan membawa masuk beberapa pakar
dari luar.Kerajaan Jepun juga telah membina dua buah kilang besar untuk membuat
meriam dan senapan di Tokyo dan Osaka. Selain itu, tiga buah kilang telah di
bina di Tokyodan Gumma untuk membuat peluru.
Proses memodenkan ekonomi juga
ditumpukan kepada usaha membangunkan sektor pertanian. Hal ini kerana sektor
pertanian merupakan pekerjaan paling penting bagi majoriti penduduk Jepun.
Sektor pertanian telah menghasilkan 80% daripada jumlah hasil pendapatan dalam
negeri melalui sistem percukaian dalam tahun 1870 an dan 1880 an. Pada
hakikatnya sektor pertanian ini bertujuan memikul beban sektor industri Jepun
kerana pada 1873, perubahan dalam sistem cukai tanah telah dilaksanakan di mana
sebelum itu cukai tanah dipungut dalam bentuk beras dan jumlah yang dikutip
oleh tuan-tuan feudal adalah berbeza.
Oleh itu, di bawah sistem baru ini,
cara pembayaran cukai dalam bentuk wang tunai dan kadar pencukaiannya adalah
berdasarkan nilai tanah. Purata kaum tani hanya membayar 3% dari nilai
tanah mereka sebagai cukai. Selain itu, langkah baru untuk meningkatkan daya
pengeluaran petani-petani telah diambil di mana penuntut-penuntut dari bidang
pertanian yang melanjutkan pelajaran mereka ke luar negeri telah diambil untuk
berkhidmat dengan kerajaan. Jenis-jenis benih baru yang diimport, baja kimia
yang intensif telah digunakan. Sistem pengairan dan saluran telah diperbaiki
dan banyak kawasan-kawasan pertanian baru telah dibuka di beberapa kawasan
seperti Hokkaido. Di samping itu, tanaman dagangan atau komersil seperti teh
dan sutera juga digalakkan. Para peneroka baru terutamanya samurai telah diberi
banyak insentif untuk menceburi bidang pertanian.
Sistem Kewangan
Semua langkah pemodenan memerlukan
suatu sistem kewangan yang kukuh dan licin. Demi memudahkan urusan perdagangan
dan perusahaan, kerajaan Meiji telah mengumpul semula berbagai-bagai wang
kertas dan wang syiling yang berbeza dan beraneka bentuk yang dikeluarkan oleh
KeshogunanTokugawa. Pada tahun 1868, matawang Jepun telah di tukar kepada
konsep pengunaan wang kertas. Wang kertas telah di tukarkan daripada Ryo kepada
Yen yang ketika itu mempunyai nilai yang sama dengan nilai dolar Amerika
Syarikat Sistem mata wang yen yang standard telah dikeluarkan pada 1871.
Pada tahun 1872, kerajaan telah mengarahkan supaya bank-bank ditubuhkan. Dalam
tahun tersebut, Bank Mitsui-Ono ditubuhkan. Kemudian pada tahun 1873, First National
Bank yang dianggap sebagai cabaran kepada pihak Mitsui ditubuhkan. Perkembangan
bank-bank terus berlaku dalam tahun 1880an. Pada tahun 1882, Bank Pusat
yang ditubuhkan. Ini diikuti oleh Bank Yokohama Specific yang menjadi bank
asing utama pada 1887. Pada tahun 1896, kerajaan telah menubuhkan Bank Hypothec
sebagai badan pusat bank-bank pertanian dan perindustrian di 47 wilayah di
Jepun. Ini telah diikuti oleh penubuhan Bank Perindustrian Jepun dalam tahun
1900 untuk membiayai projek-projek perindustrian secara besar-besaran.
Menjelang 1882, terdapat 143 buah bank kerajaan dan separa kerajaan telah
ditubuhkan.
PENUTUP
Kedatangan barat dan kemasukan
teknologi-teknologi dan pengetahuan tamadun barat dalam pemerintahan Jepun
telah menjadikan Jepun sebagai sebuah negara yang kukuh dan kuat bagi mengatasi
ancaman daripada negara luar seperti barat. Pelbagai usaha telah dilakukan oleh
Pemerintahan Meiji pada abad ke-19 dalam mencapai matlamat sebagai negara yang
kuat dan kaya. Hal ini boleh dilihat dari aspek politik, ekonomi dan sosial.
Contohnya, perubahan yang mendadak boleh dilihat melalui penghapusan terhadap
sistem feudal, memodenkan angkatan tentera di Jepun, memberi penekanan terhadap
kepentingan pendidikan dan dijadikan sebagai alat trasformasi kepada penduduk
Jepun, memajukan bidang perindustrian yang berasaskan perkilangan dan
sebagainya, membangunkan ekonomi dalam sektor pertanian, bank-bank ditubuhkan
bagi kemudahan pengurusan perdagangan dan memberi penelitian dalam sistem
kewangan dalam mencapai sistem kewangan yang kukuh dan licin.
Perubahan yang dilakukan semuanya
berpandu garis daripada tamadun barat. Perubahan-perubahan mendadak yang
dilakukan oleh negara Jepun telah menjadikan Jepun sebagai sebuah negara yang
kuat serta menjadikan Jepun sebagai kuasa imperialisma yang baru. Contohnya
Jepun telah mendominasi dalam peperangan antara Jepun dan Rusia, Jepun
dan China, perebutan negara Korea dan penjajahan Jepun di Tanah Melayu menjadi
bukti bahawa Jepun sebagai satu kuasa imperialisme yang baru. Secara tuntasnya,
kedatangan barat ke negara Jepun telah membawa perubahan yang mendadak kepada
negara Jepun pada abad ke-19 apabila tampuk pemerintahan yang utama iaitu Meiji
membuat dasar pintu terbuka kepada negara luar. Jelasnya, Jepun telah menjadi
salah satu negara yang maju dan kukuh dari segi kestabilan ekonomi, politik dan
sosial pada masa kini.
Comments
Post a Comment